Verslag 5, Vrijdag de dertiende

Verslag 5, Vrijdag de dertiende!

Vooraf: in eerste instantie lukte het gisterenochtend niet de foto's en het beloofde filmpje te uploaden. Dat lukte pas vanochtend, dus inmiddels staan de ev. gemiste foto's erop. Hopelijk lukt het uploaden van de huidige foto's wel direct. Het filmpje uploaden lukte nog niet, maar dat probeer ik apart nog eens.

Dank voor alle leuke reacties, al ontbreken nog steeds dat goede dan wel foute antwoorden op de quizvragen. ;-)

En, dat moest ik van Christel nog eens expliciet melden: met haar gezondheid gaat het de goede kant op. Gelukkig.

Moord op de Natchez

In dit stadje aan de brede Mississippi is historie nog sterk voelbaar. Net voordat je de ‘oude’ stad ingaat (tweehonderdvijftig jaar is hier erg oud) kun je de reconstructie van een indianendorp van de Natchez-stam bezoeken. Deze mensen woonden hier waarschijnlijk al sinds een dikke tweeduizend jaar, toen begin 18^e eeuw de eerste Fransen hier arriveerden. Zij beschreven deze Indianen als de meest beschaafde inheemsen die ze tot dan toe hadden ontmoet (de Fransen kwamen uit het Noorden de Mississippi afgezakt). Aardig detail: de Natchez kenden een matrimoniaal rechtsordesysteem. Er werd aanvankelijk dan ook aardig samengewerkt, maar dat duurde niet lang. Al snel nam de Franse populatie toe, werd daardoor de druk op (land van) de Natchez opgevoerd en kwam het tot conflicten. Na een geslaagde aanval op het Franse fort en op de vesting waarbij de Natchez tal van Fransen doodden, werden ze korte tijd later oor een Franse overmacht goeddeels uitgemoord en verder verjaagd. Dat overkwam overigens even later ook de Fransen zelf die door de Britten werden weggejaagd; die op hun beurt weer hun biezen moesten pakken als gevolg van de opmars van de Spanjaarden. Dit alles speelt zich in een tijdsbestek van nog geen honderd jaar af! Rustig leven was er niet bij.  

Korte Geschiedenisles

Eind 18^e eeuw tenslotte sluit de jonge Statenunie een verdrag met Spanje en vervallen deze gebieden (Mississippi en Alabama) aan de Unie. Vanaf dat moment groeit hier de welvaart en de bevolking. Maar uiteraard, zoals dat altijd schijnt te moeten gaan….: de welvaart groeit zeer ongelijk verdeeld. Uiteraard staan de in eerste instantie uit New Orleans geïmporteerde slaven vèr onderaan de ladder en een stuk daarboven dan het blanke, uit alle windstreken aanwaaiende werkvolk dat hier tracht zijn geluk te vinden. Maar boven dat alles uit steekt al snel de elite van grootgrondbezitters die zich hier in onnoemelijk tempo weten te verrijken. En van de materiele neerslag daarvan waren we vandaag getuige.

Downtown Natchez

Dit oudste bewaarde en hooggelegen deel van de stad, dat een nog door de Spanjaarden gecreëerd matrixachtig stratenpatroon kent, staat nog vol met 19^e-eeuwse mansions: prachtige herenhuizen (zie foto’s 0) waar zowel van binnen als van buiten de rijkdom van de bezitter vanaf spat. En dat was natuurlijk ook de bedoeling: gezien worden. In gradaties natuurlijk, zoals de 4 foto’s tonen. Een aantal van die mansions kan, hoewel vaak toch in particulier bezit, bezichtigd worden wat we deze middag dan ook deden. In een ervan, Chowtaw Hall, kregen we een rondleiding door een van de twee mannelijke bewoners die ons enthousiast vertelde over alle, zeer dure, tierelantijnen die hij in de loop van de jaren voor het pand bij elkaar heeft kunnen verzamelen en die het beeld van de originele bewoning in zijn ogen compleet maken. Een groot deel van dat interieur is nog zoals het 180 jaar geleden was, wat wel heel bijzonder is. En dat is dus aangevuld door de, overigens zeer deskundige, verzamelwoede van onze relatief jonge gids/mede-eigenaar. De andere, veel oudere mede-eigenaar was een kleinkind van de oude familie die hier woonde: een zeer rijke en ‘aangeziene’ (door wie?) familie die haar welstand niet onder stoelen of banken (in overvloed en in dure Franse varianten aanwezig) wilde steken.

Hierbij een aantal foto’s (1,2,4,5,6,,7, 10, 11). Het racistische verleden spat er overigens vanaf zoals je zult zien. Ook mag je de foto van de dinertafel (foto 9) zeker niet mag ontgaan. Afgelopen zomer bezochten we Huis Doorn in Doorn het paleisje dat de oude Keizer Wilhem II ‘im Exil’ mocht bewonen en ook daar mochten we de protserige dinertafel bewonderen. En al was de hier afgebeelde tafel iets kleiner, de rijkdom van het serviesgoed, de bestekken, de extra kopjes, kommetjes, glazen, sieretagères en wat dies meer zij, deed nauwelijks voor de Keizerlijke rijkdom onder. En dan te bedenken dat het hier een relatieve ‘nouveau riche’ betrof. Immers pas na 1800 begon hier het Amerikaanse tijdperk. En zo’n vijftig jaar later al kon deze deels uit Europa geïmporteerde weelde uit naam van de bewoner al de medeburger de ogen uitsteken. Al zal die medeburger, zo zagen we elders in dit stadsdeel, dat niet zo snel hebben laten gebeuren omdat ie zelf ook goed in de slappe was is komen te zitten. Er liggen zeker dertig van dit soort villa’s in de fraaie, directe omgeving. En daarnaast stikt het natuurlijk weer van de kerken en kerkjes van allerlei denominaties en in dit stadje een heel stuk dominanter gebouwd dan we elders zagen, zie foto 11 a, waar je de enorme Presbyteriaanse tempel, naast een dergelijk classicistisch bouwwerk wat de tempel van de kinderen van Israël is: de synagoge van een blijkbaar bloeiende Joodse gemeenschap.

Under the Hill

Uiteraard had slechts een heel klein deel van de bevolking echt baat bij die enorme welvaart: het overgrote deel leefde in grote armoede of kon nèt het hoofd boven water houden. In ‘the land of the free’ was freedom voor een groot aantal mensen sowieso volledig afwezig, voor veel anderen was het niet veel meer dan een dagdroom: je was vrij om te verhongeren òf je voor een zeer karig loon te verhuren.

Grappig genoeg deed de stad me aan Nijmegen denken (zie foto 13, 14, 15): gelegen aan die grote brede rivier, met een bovenstad (op de ‘Bluff’, de hoge wal aan de oostoever van de Mississippi) waar de elite woonde; en een benedenstad (Natchez under the Hill) waar het werkvolk en plebs geacht werd zich te redden. Wat bij de zeer regelmatig voorkomende overstromingen van de gigantische rivier nauwelijks lukte (zie foto 8).

Met de komst van de spoorweg als concurrent voor het scheepsvervoer, het grotendeels wegvallen van katoeninkomsten en andere problemen was er sprake van een eeuw van verval, die zowel de leeglopende boven- als de toch al verwaarloosde bebouwing under the hill betrof. Nu is men alweer enige tijd bezig zowel de oude glorie te herstellen: in de eerste plaats door met geld uit schenkingen en andere bronnen (? in ieder geval vooral particulier geld) steeds meer mansions op te knappen en zo de stad aantrekkelijk te maken voor het toerisme. En in de tweede plaats daarmee meteen ook het pittoreske Waterfront op te waarderen. Al zal de oude bedrijvigheid die de rivier, net als de Waal bij Nijmegen, in voorbije eeuwen met zich meebracht, niet meer zo terugkeren. Tijdens ons verblijf zag ik welgeteld 3 vrachtboten voorbij varen, en verliet 1 gigantische nep-‘Riverqueen’ raderboot, gebouwd voor het toerisme de oever. (zie foto 16).  Kortom: het lijkt Nijmegen wel.

Deze laaggelegen kade was natuurlijk ook een broeinest voor minder highbrow-achtige types, zoals Jerry Lee Lewis (zie foto 17).  

Sunset Boulevard

Tegen de avond deden we een keer riskant en aten uit: in een Grill-restaurant aan de oever van de Mississippi (zie foto 19 en 20). We probeerden net te doen of corona niet bestond, bestelden een Corona-biertje (!) en aten gegrilde garnalen, waarbij we vooraf en na afloop goed onze handen wasten, mensen niet fysiek begroetten, probeerden een tafeltje buiten de drukte te krijgen, baden dat de kok niet stiekem al ziek was, het bestek nog eens extra schoon wreven, en geen salade aten. Het smaakte uitstekend!

Inmiddels neigde de zon ter kimme, zoals dat in de negentiende eeuw waarschijnlijk heette, en maakte ik enkele afscheidsfoto’s van deze mooie dag (zie foto 21). Een dag waar we van genoten, al heb ik ook steeds het gevoel dat we misschien dansen op de vulkaan. Maar goed: als je er toch niet vanaf kunt, waarom dan niet dansen op zo’n bijzondere plek?